कधी तुम्ही विचार केला आहे का, की कोणतीही शस्त्रक्रिया करण्यापूर्वी रुग्णाला बेशुद्ध कसं केलं जातं? छोट्या शस्त्रक्रियेत एखादा भाग सुन्न कसा केला जातो? यासाठी एक डॉक्टर असतो जो रुग्णाला एनेस्थेशियाची मात्रा देतो. याच्याद्वारे रुग्णाला बेशुद्ध केलं जातं किंवा शरीराचा काही भाग सुन्न केला जातो, जेणेकरून रुग्णाला वेदना, दाब किंवा अस्वस्थता जाणवू नये. एनेस्थेशियाचा वापर केवळ मोठ्या किंवा छोट्या शस्त्रक्रियेतच नाही, तर काही वेदनानिवारक प्रक्रियांमध्येही केला जातो.
दिल्ली स्टेट कॅन्सर इन्स्टिट्यूटच्या ऑन्को-एनेस्थेशिया विभागाचे विभागप्रमुख डॉ. सुरेंद्र कुमार यांनी सांगितलं की जागतिक एनेस्थेशिया दिन आपल्याला हे लक्षात आणून देतो की प्रत्येक यशस्वी शस्त्रक्रियेमागे एनेस्थेशियोलॉजिस्ट्सचं एक अदृश्य पण अत्यंत महत्त्वाचं योगदान असतं. आमचा उद्देश आज रुग्णांच्या मनात विश्वास आणि स्पष्टता निर्माण करणे हाच होता, जेणेकरून त्यांना समजेल की एनेस्थेशिया पूर्णपणे सुरक्षित, वैज्ञानिक आणि त्यांच्या हितासाठी सतत विकसित होणारी प्रक्रिया आहे.
एनेस्थेशियाचे प्रकार
लोकल एनेस्थेशिया
यात शरीराच्या एका छोट्या भागाला सुन्न केलं जातं. जसं की दात काढताना किंवा टाके घालताना याचा वापर जास्त केला जातो.
रीजनल एनेस्थेशिया
यात शरीराच्या मोठ्या भागाला – जसं की हात, पाय किंवा कमरेखालील भाग – सुन्न केलं जातं.
जनरल एनेस्थेशिया
यात रुग्णाला पूर्णतः झोपवून देण्यात येतं, जेणेकरून त्याला वेदना किंवा हालचालींचं कोणतंही भान राहत नाही. मोठ्या शस्त्रक्रियांमध्ये याचा वापर केला जातो.
लोकजागृती केली
डॉ. सुरेंद्र यांनी सांगितलं की एनेस्थेशियासंदर्भात रुग्णालयात डॉक्टरांनी लोकांमध्ये जनजागृती केली. यात रुग्ण, त्यांच्या नातेवाईकांनी आणि रुग्णालयातील कर्मचाऱ्यांनी सक्रीय सहभाग घेतला.
हा संवादात्मक सत्र एनेस्थेशिया विषयी सामान्य गैरसमज दूर करणं, त्याच्या सुरक्षिततेबाबत जागरूकता वाढवणं आणि शस्त्रक्रिया व कर्करोग उपचार प्रक्रियेमध्ये एनेस्थेशियोलॉजिस्ट्सची महत्त्वाची भूमिका समजावून सांगणं या गोष्टींवर केंद्रित होता.