श्रीहरीकोटा : भारतीय अंतराळ संशोधन संस्था इस्त्रो आपल्या अजस्त्र दळणवळण उपग्रह ‘सीएमएस-०३’च्या प्रक्षेपणासाठी सज्ज झाली आहे. आज रविवारी या उपग्रहाचे प्रक्षेपण होणार आहे. हा भारतातून प्रक्षेपित होणारा आतापर्यंतचा सर्वाधिक वजनाचा उपग्रह आहे. सीएमएस ०३ हा उपग्रह तब्बल ४,४१० किलो वजनाचा आहे. भारतीय भूमीवरून प्रक्षेपित केला जाणारा आणि जिओसिक्रोनस ट्रान्सफर ऑर्बिटमध्ये (जीटीओ) प्रक्षेपित केला जाणारा सर्वात वजनदार उपग्रह असेल, असे इस्रोने शनिवारी सांगितले.
आपल्या क्षमतेमुळे बाहुबली म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या एलव्हीएम३-एम५ रॉकेटद्वारे या उपग्रहाचे प्रक्षेपण करण्यात येणार आहे. प्रक्षेपण वाहन पूर्णपणे एकत्रित केले गेले असून अंतराळयानाशी जोडले गेले आहे आणि प्रक्षेपणापूर्वीच्या ऑपरेशन्ससाठी ते लाँच पॅडवर हलवण्यात आल्याची माहिती इस्रोने दिली. रविवारी २ नोव्हेंबर रोजी संध्याकाळी ५ वाजून २६ मिनिटांनी या उपग्रहाचे प्रक्षेपण करण्यात येईल. सीएमएस ०३, एक मल्टी-बैंड कम्युनिकेशन उपग्रह आहे.
‘सीएमएस-०३’ उपग्रहाचे आज प्रक्षेपण उपग्रह भारतीय भूभागासह विस्तृत महासागरीय प्रदेशात संचार सेवा प्रदान करेल, असे इस्रोने सांगितले. इस्रोने यापूर्वी ५ डिसेंबर २०१८ रोजी फ्रेंच गयानातील कौरो हा उपग्रह भारतीय भूभागासह विस्तृत महासागरीय प्रदेशात संचार सेवा प्रदान करेल, असे इस्त्रोने सांगितले. इस्रोने यापूर्वी ५ डिसेंबर २०१८ रोजी फ्रेंच गयानातील कौरो प्रक्षेपण तळावरून एरियन-५ व्हीए-२४६ रॉकेटद्वारे आपला सर्वात वजनदार दळवळण उपग्रह जीसॅट-११ प्रक्षेपित केला होता. तो उपग्रह सुमारे ५,८५४ किलो वजनी होता. हा आतापर्यंतचा इस्रोचा सर्वात वजनदार उपग्रह आहे.
आजच्या प्रक्षेपणासाठी वापरण्यात येणारे एलव्हीएम३ हे रॉकेट ४३.५ मीटर उंच आहे. इस्रोचे हे नवे हेवी लिफ्ट लाँच व्हेइकल अवजड उपग्रहांचे किफायतशीर किमतीत प्रक्षेपण करण्यासाठी वापरले जाते. या रॉकेटद्वारे ४ हजार किमी वजनाचे उपग्रह जिओसिंक्रोनस ट्रान्सफर ऑर्बिटमध्ये तर ८ हजार किलो वजनाचे उपग्रह पृथ्वीच्या खालील कक्षेत प्रक्षेपित करता येतात. लिफ्ट ऑफसाठी घन इंधनावरील दोन बुस्टर, एक द्रव इंधनावरील कोअर स्टेज आणि एक क्रायोजेनिक स्टेज, असे तीन टप्पे असलेल्या या रॉकेटमुळे इस्रो अवजड उपग्रहांच्या बाबतीत स्वावलंबी झाली आहे. हे रॉकेट जीएसएलव्ही एमके३ म्हणून ओळखले जाते. या रॉकेटची ही पाचवी मोहीम आहे.