चंदीगड : निरभ्र आकाश आणि लखलखत्या सूर्यप्रकाशात भारतीय वायुदलाचा कणा असलेल्या ‘मिग-२१’ लढाऊ विमानांनी शुक्रवारी अखेरच्या वेळेस हवेत झेप घेतली. वायुदलप्रमुख एअर चीफ मार्शल ए. पी. सिंग यांनी मिगच्या अखेरच्या उड्डाणाचे नेतृत्व केले. चंदीगड एअरबेसवरील फ्लाइंगपास्ट व डिकमिशनिंग सोहळ्यात या विमानांना अखेरचा निरोप देण्यात आला. याप्रसंगी बोलताना संरक्षणमंत्री राजनाथ सिंह यांनी ‘मिग-२१’ हे राष्ट्रीय अभिमानाचा भाग असल्याचे कौतुकोद्‌गार काढले.
भारतीय वायुदलात ६२ वर्षे सेवा देणारे ‘मिग-२१’ लढाऊ विमान अखेर इतिहासजमा झाले. चंदीगड एअरबेसबवर निरोपाचा भव्यदिव्य सोहळा पार पडला.
यावेळी वायुदल प्रमुख ए. पी. सिंग यांनी ‘पँथर’ नावाने ओळखल्या जाणाऱ्या २३ स्क्वॉड्रन क्रमांकमधील लढाऊ विमानांसह अखेरच्या वेळेस हवेत झेप घेतली. स्क्वॉड्रन लिडर प्रिया शर्मा यांनीदेखील या फ्लाइंगपास्टमध्ये भाग घेतला. याप्रसंगी वायुदलातील विशेष स्कायडायविंग चमू ‘आकाश गंगा’ने ८००० फूट उंचीवर ‘स्कायडायविंग’चे शानदार सादरीकरण केले. यानंतर ‘मिग-२१’ विमानाच्या शानदार उड्डाणासोबत चित्तथरारक कसरतींद्वारे हवाई सलामी देण्यात आली. लढाऊ वैमानिकांनी विशिष्ट फॉर्मेशनमध्ये विमानांचे उड्डाण केले.
सूर्य किरण एरोबॅटिक चमूनेदेखील आपल्या लक्षवेधी कवायतींनी प्रेक्षकांना आश्चर्यचकित केले. या सोहळ्याला संबोधित करताना संरक्षण मंत्री राजनाथ सिंह यांनी ‘मिग-२१’चा गौरवपूर्ण असा उल्लेख केला. ‘मिग-२१’ हे फक्त एक मशीन नाही तर भारत-रशियातील मजबूत संबंधाचा पुरावा आहे. या शक्तिशाली विमानाने राष्ट्रीय गौरव आणि आपला आत्मविश्वास वाढविण्याचे काम केले आहे. या लढाऊ विमानाचा इतिहास अभूतपूर्व राहिल्याचे सिंह यांनी नमूद केले.
अनेक युद्धांत ठरले होते निर्णायक
रशियन बनावटीच्या ‘मिग-२१’चा १९६३ मध्ये वायुदलात समावेश झाला. त्यानंतर पुढील चार दशके हे विमान भारतीय वायुदलाचा कणा होते. १९६५ चे भारत-पाक युद्ध, बांगलादेशच्या निर्मितीवेळी झालेले १९७१चे युद्ध आणि १९९९ च्या कारगिल युद्धात मिग-२१ विमानांनी महत्त्वाची भूमिका पार पाडली. याशिवाय २०१९ सालच्या बालकोट हवाई हल्ल्यावेळीही मिग-२१ विमानांनीठोस कामगिरी बजावली. परंतु कालबाह्य होत चाललेल्या या विमानांचा देखभाल, डागडुजीचा खर्चदेखील वाढत चालल्याने वायुदलाने या विमानांना टप्प्याटप्याने सेवेतून हद्दपार केले.